Czym jest przedawnienie? Przedawnienie to instytucja prawa cywilnego, która umożliwia uchylenie się od zaspokojenia roszczenia po upływie określonego prawem terminu.
Terminy przedawnienia wyznaczają więc granice czasowe, w ciągu których możemy dochodzić realizacji roszczenia od naszego kontrahenta, np. zapłaty długu. Po upływie terminu przedawnienia dłużnik bez żadnych konsekwencji może uchylić się od zapłaty lub wykonania innego zobowiązania. W postępowaniu sądowym niezbędnym jest jednak podniesienie zarzutu przedawnienia. Ogromne znaczenie w liczeniu biegu przedawnienia ma określenie daty wymagalności roszczenia, o czym będzie kolejny wpis.
Ogólna regulacja instytucji przedawnienia w polskim prawie cywilnym umieszczona jest w tytule VI pierwszej księgi Kodeksu cywilnego. W dniu 9 lipca 2018 roku weszły w życie zmiany kodeksu cywilnego, które wprowadzają modyfikację instytucji przedawnienia. W mojej ocenie na niekorzyść konsumenta.
Dotychczas ogólny termin przedawnienia wynosił 10 lat. Natomiast dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. płatność abonamentu) oraz związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (roszczenia z umów bankowych) wynosi on trzy lata. Nowelizacja skróciła podstawowy termin przedawnienia z 10 na 6 lat. Skrócenie terminu przedawnienia do 6 lat dotyczy jednak roszczeń pomiędzy konsumentami, a więc osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Skrócenie więc terminu przedawnienia z 10 lat do 6 lat w sprawach, w których wierzycielem są przedsiębiorcy, tj. banki, firmy pożyczkowe tzw. „chwilówki” lub firmy windykacyjne nie ma dla konsumenta żadnego znaczenia.
Termin przedawnienia roszczeń wynikających z prowadzenia działalności gospodarczej czy świadczeń okresowych pozostał bez zmian. Zmienił się jednak sposób liczenia tego terminu. Obecnie przypada on na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Tym samym rozwiązanie to jest niekorzystne dla konsumentów. W sytuacji bowiem, gdy roszczenie stało się wymagalne w dniu 5 stycznia 2016 r., to według starych przepisów roszczenie przedawniłoby się w dniu 5 stycznia 2019 r., a według znowelizowanych przepisów ten termin upłynie dopiero w dniu 31 grudnia 2019 r. W wyjątkowych przypadkach termin przedawnienia wydłuży się o prawie 1 rok.
Ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku „o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw” wprowadzono do art. 117 k.c. § 2¹, który stanowi, że „po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi”. W mojej ocenie to powoduje, że wierzyciel nie tylko nie może wystąpić do sądu z pozwem o zapłatę przedawnionego roszczenia, ale co więcej, nie może nawet zadzwonić do dłużnika z żądaniem zapłaty długu.
Niestety tą samą nowelizacją wprowadzono również przepis, tj. art. 117¹ k.c., który jest w opozycji do w/w przepisu, stanowi bowiem, że: “W wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności.”
Zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu, w sytuacji gdy konsument pozwie przedsiębiorcę o przedawniony dług, to sąd nie ma możliwości zastosowania tego przepisu. Ma możliwość jednak zastosowania tego przepisu, jeśli konsumenta pozwie do sądu przedsiębiorca, np. bank, firma windykacyjna czy pożyczkowa.
W omawianym przepisie posłużono się pojęciem „względy słuszności”. Oczywiście nie znajdziemy legalnej definicji tego pojęcia. Ustawodawca posłużył się tylko przykładami wskazując, co powinien sąd brać pod uwagę przy ocenie, czy zachodzą „względy słuszności”, tj.:
– długość terminu przedawnienia;
– długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;
– charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.
Jeżeli zostałeś pozwany przez bank, firmę pożyczkową lub firmę windykacyjną zgłoś się jak najszybciej do kancelarii. Każdy dzień jest na wagę złota.
